مهندس پرواز و نقش آن در امنیت پرواز

مهندس پرواز از جمله حرفه هایی که در مقایسه با سایر حرفه های مرتبط با هواپیما همچون خلبانی در جامعه ما کمتر شناخته شده است و معدود افرادی تصویر ذهنی روشنی از این حرفه دارند. 

جهت شناخت بهتر این رشته بایستی مسیر تکاملی فن آوری هوایی و ایمنی پرواز را توأم با پیشرفت هواپیمایی بررسی کرد. با نگاهی به جهان هواپیمایی و بررسی آمار و ارقام تولید هواپیما میتوان دریافت که در چند دهه اخیر رشدی سریع وجه شیرا در این صنعت شاهد بوده ایم بگونه ای که می توان گفت بشر در هیچ یک از صنایع دیگر تا این حد دانسته های خود را متمرکز نکرده و به این سطح از پیشرفت دست نیافته است.

سازه های هوایی بزرگتر با امکانات و توانایی های متنوع تر زمینه را برای حضور فردیبا عنوان مهندس پرواز در کنار خلبان و کمک خلبان ضرورت داد. در این نسل از هواپیما ها علاوه بر هدایت پرواز، کنترل سیتمهای فنی پروازی تا حدی گسترش یافت که واگذاری این امور به خلبان در کنار وظیفه اصلی وی، باعث کاهش ضریب ایمنی پرواز میشد.  

از جمله نخستین هواپیماهایی که در آنها مهندس پرواز را در کنار خلبان می توان یافت و در نوع خود هواپیماهای موفقی هم بودند می توان به DC.8 و B.707 اشاره کرد.

اینک برای شناخت بیشتر این حرفه از وظایف و مسئولیت های مهندس پرواز در طول یک مأموریت یاد می کنیم. مهندس پرواز بسته به نوع پروازی که در پیش دارد، داخلی یا خارجی. به ترتیب۲ ساعت و ۲ ساعت و نیم قبل از پرواز به همراه سایر خدمه پرواز یعنی خلبان و کمک خلبان عازم فرودگاه می شود و همراه خلبانان به واحد دیسپیچ می رود. در این قسمت اطلاعاتی از قبیل وضعیت هواپیما، مقدار سوخت، وضعیت آب و هوایی مسیر، وضعیت با رو احیان اًنقصی اموردفنی که توسط مهندسان تعمیر و نگهداری هواپیما گزارش شده باشد در اختیار خدمه پرواز گذاشته می شود. سپس گروه به سمت هواپیما می رود تا مهندس پرواز اولین دسته از اقدامات خود را در کابین خلبان که اصطلاحاً آن را چک ایمنی می نامند انجام دهد. این چک شامل کنترل کلیه آلات دقیق از قبیل نشان دهنده ها یا را به فرود، کنترل وضعیت فلاپها، وضعیت موتورها و چک کردن سیستم هیدرولیک می باشد تا قبل روشن کردن هواپیما همه چیز درحال تعادی باشد. سپس اموری از قبیل چک کردن سیستم برق هواپیما، اتصال به نیروی برق زمینی، فشار روغن، فشارهوای استارتر موتورها و حتی چک سیستم تهویه مطبوع را انجام میدهد. مهندس پرواز به علاوه در خارج از هواپیما از درب سمت چپ جلوی هواپیما کار خود را شروع می کند و یک دور کامل هواپیما را دور میزند و بازرسی ایمنی می کند و دوباره به داخل کابین هواپیما باز میگردد.

توجه کنیم که در طول این مدت اقداماتی از قبیل چک کردن هرگونه نشت مایعات از قبیل سوخت روغن و حتی آب را در قسمتهای مختلف موتور، بال، شهپر و ... را انجام میدهد. یکی از مهمترین قسمت هایی را که مهندس پرواز بایستی در این مرحله بازرسی کند، ارابه فرود و چرخ ها واطمینان حاصل کردن از استحکام مکانیکی این قسمت با بازرسی چشمی آنهاست.

ضمناً هرگونه مورد مشکوکی را مهندس پرواز به خلبان و مسئولین تعمیر و نگهداری هواپیما گزارش می کند و در صورت عدم وجود اشکال خاص با تایید مهندس پرواز و پر کردن فرمی مبنی بر نبودن مشکل خاص، خلبان هواپیما را رسمآ تحویل می گیرد.

در این مرحله مهندس پرواز اقدام به انجام چک لیستهای قبل از پرواز می نماید. این چک لیستها برای فازهای گوناگون عملیاتی تهیه شده اند و هر یک دارای نامی مشخص هستند. بد نیست که بدانیم طولانی ترین چک لیست قبل از پرواز از وظایف مهندس پرواز است.

به عنوان مثال هواپیمای بوئینگ ۲۰۰-۷۲۷ در حدود صد مورد بررسی قبل از پرواز ( قبل از روشن کردن موتورها) در قالب  ۱۲چک لیست خلاصه شده است که کلیه اعضاء کابین خلبان از لحاظ حرف های مسئولیت تمام آن مراحل را به عهده دارند. از دیگر وظایف مهندس پرواز قبل از برخاستن محاسبه وزن و نیز بهترین زاویه برخاستن هواپیما است و در هنگام فرود وظایفی از قبیل محاسبه سرعت تقرب و فرود هواپیما نیز بر عهده مهندس پرواز می باشد.