مطالب کلی در مورد خلبانی و آموزش خلبانی

متأسفانه به علت ضعف در اطلاع رسانی در زمینه ی خلبانی هواپیماهای مسافربری خیلی از افراد از چگونگی ورود به این دوره اطلاع ندارند و درصد زیادی از افراد فکر می کنند برای ورود به این رشته اول باید وارد ارتش شده سپس از طریق ارتش به خلبانی هواپیماهای مسافربری بروند در صورتی که نمی دانند همه ی افرادی که وارد ارتش می شوند نیز خلبان نمی شوند و فقط یک سری افراد خاص بر اساس رتبه ایی که به دست می آورند می توانند خلبان هواپیماهای جنگی شوند.  

برای خلبان شدن شما باید از طریق آموزشگاه هایی که زیر نظر سازمان هواپیمایی کشوری فعالیت می کنند اقدام به ثبت نام کنید. مرکز آموزش فنون هوایی علاوه بر تهران شعبه هایی نیزدر شیراز ـ تبریز ـ مشهد و اهواز دارد که علاوه برآموزش رسمی خلبانی هواپیماهای موتوردار، به آموزش های دیگر نظیر هواپیماهای گلایدر، پاراگلایدر، هواپیماهای سبک و مدل، چتر بازی و بالن می پردازد. برای مثال هر سال هما برای تأمین نیروی خود تعدادی از افراد را آموزش می دهد و از بین آن افراد تعدادی را انتخاب می کند.

خلبان کیست؟

بالاترین فرد در سیستم هدایت وکنترل و نظارت هواپیما خلبان است که در واقع فرمانده هواپیمایی می باشد.

شرایط خلبانی چیست؟

یک خلبان به دلیل در اختیار داشتن یک هواپیما می بایست شرایط پذیرش این مسئولیت خطیر را داشته باشد که این آمادگی در 3 مرحله سنجیده می شود. مرحله اول داشتن حداقل مدرک دیپلم و موفقیت در آزمون علمی است. در مرحله بعد می بایست از لحاظ جسمی در معاینات پذیرفته شود که در این زمینه فرد داوطلب می بایست حداکثر 20سال سن داشته باشد ضمن اینکه باید دارای کارت پایان خدمت و یا معافیت

دائم غیر پزشکی باشد. معمولاً حداکثر سن شما باید 26 سال باشد تا بتوانید در آزمون استخدام و مصاحبه شرکت کنید. 

معاینات پزشکی:

تست پزشکی در بخش هواپیماهای غیر نظامی (Civil) شامل 2 گواهینامه کلاس 1 و کلاس 2 می باشد.

گواهینامه کلاس 2 برای : 

1-    دانشجویان PPL و خلبانان دارای گواهینامهPPL

2-    مهندس پرواز و ناوبر

3-    گواهینامه کلاس 1 برای دانشجویان CPL و IR و خلبانان دارای گواهینامه CPL و IR

4-    در گواهینامه تست پزشکی کلاس 2 شرایط کمی ساده تر می باشد.ولی بطور کلی آزمایشات کامل خون و ادرار، نوار قلب، نوار مغز، اکو کاردیو گرافی قلب، هولتر مانیتورینگ ( در صورت لزوم)، تست چشم (شامل دید دور و دید میانه و دید نزدیک،‌ عمق دید‍، تست رنگ، و تست چشم با دستگاه، نوار گوش یا ادیومتری ( شنیدن فرکانسهای 125 و 250 و 500 و 1000و 2000 و 3000 و 4000 و 8000 هرتز برای هردوگوش در مدت زمان خاص)، عکس ازریه ها و سینوس ها و نوار ریه، عکس از فک و دندانها و معاینه دندان، تست HIV و معاینه کامل بدن و انجام فشارخون.

5-    تست هوش همان تست هوشی است که برای یک فرد بالغ و دارای مدرک دیپلم در آزمونهای ورودی ارگانها برگزار می شود و منابع آنکتابهای تست هوش موجود در کتاب فروشی هاست.

6-     تست روانپزشکی نیز بسیار ساده است تا سلامت روانی شما را تایید کنند.

7-    حداقل قد مورد نیاز برای خلبانی نیز 165 سانتی متر می باشد.

بعد از گذراندن تمامی معاینات پزشکی در صورت قبولی کارت AMC به شما داده می شود که نشان دهنده سلامت کامل شماست و شما مجاز به شرکت در کلاس های خلبانی هستید.

مدارک مورد نیازبرای خلبان شدن

 شما نیاز به سه مدرک دارید:

1- مدرکPPL : این مدرک برای هواپیماهای سبک نظیر Cessna است. هزینه ی این مدرک تقریبا 6.5 میلیون تومان است. کلمه PPL مخفف Private Pilot's License به معنی مدرک خلبانی شخصی است.

2- مدرکCPL : این مدرک برای هواپیماهای سنگین و باربری نظیر هواپیماهای Boeing 747 ،ATR AirBus A310 و... است. هزینه ی این مدرک تقریبا 24.5 میلیون تومان است. کلمه ی CPL مخفف Commercial Pilot's License به معنی مدرک خلبانی تجاری است.

3- مدرک IR: این مدرک برای کار در شرکت های هواپیمایی لازم است. این کلمه مخفف Instrument Rating به معنی نحوه ی عملکرد ابزار است.

دوره های درسی خلبانی

درصورت قبولی در آزمون علمی و پزشکی اولی هچنانچه زبان انگلیسی را خوب بدانند نیازی به گذراندن دوره کلاس زبان ندارد اما در صورتی که آمادگی لازم را نداشته باشند باید دوره آموزش زبان انگلیسی را طی کنند. پس از آن دوره مقدماتی کلاسهای زمینی برگزار خواهد شد که این دوره شامل دروس هواشناسی، آیرودینامیک، آلات دقیق پرواز، ناوبری هوایی، مقررات وزن وتعادل، قابلیتهای هواپیما، موتور سیستم، نحوه کار با کامپیوتر پرواز و محاسبات، نقشه خوانی و فیزیولوژی پرواز می شود. سپس دانشجویان به میزان 45 ساعت پرواز آموزش همرا ه با استاد و همچنین به صورت مستقل (solo) خواهند داشت که این پرواز ها با هواپیما های آموزشی از نوع (Cessna) بونانزا ( Bonanza) انجام می شود. چنانچه دانشجویان در دروس تئوری نمرات لازم را کسب کرده و در آزمایش کتبی، شفاهی و عملی پرواز نیز موفق شوند در این مرحله گواهینامه خلبانی شخصی (PPL) به آنها داده می شود و از این به بعد به عنوان یک خلبان دارای گواهینامه می تواند پرواز نماید. ولی قوانین به این دسته از خلبانان اجازه فعالیت حرفه ای نمی دهند یعنی نمی توانند شغل خلبانی را پیشه کنند و صرفاً می توانند به عنوان تفریح و یا با هواپیمای شخصی خود پرواز داشته باشند و مجاز به پرواز با هواپیماهای سنگین و مسافربری و یا باری و غیره نیستند، و اگر شخص قصد داشته باشد یک خلبان حرفه ای بشود لازم است دوره عالی خلبانی را طی کند که این دوره شامل خلبانی بازرگانی (CPL) ، خلبانی با هواپیمای چند موتوره، پرواز بادستگاه (Instrumenting) و یک دوره کوتاه مدت آموزش سیستم های هواپیمایی که قرار است با آن پرواز کند، طی کرده تا بتواند جذب شرکتهای هواپیمایی شده و به عنوان یک خلبان حرفه ای مشغول به خدمت شود.

علاقمندان به خلبانی CPL می بایست حدود یک هزار ساعت کلاس زمینی پیرامون دروس مقدماتی پرواز و چگونگی استفاده از دستگاه های کمک ناوبری و 200 ساعت پرواز با نظارت اساتید را طی کند دوره هواپیمای دو موتوره با استاد و کلاسهای زمینی همراه است و جهت آموزش دوره پرواز با دستگاه حداقل 30 ساعت پرواز با استاد و گذراندن کلاسهای زمینی مربوط می شود. 

دریافت گواهینامه هر یک از دوره های فوق منوط به گذراندن آزمون کتبی و عملی می باشد داوطلبان می بایست شخصاً هزینه آموزش این دوره ها را پرداخت نمایند. هزینه ادامه تحصیل در رشته های مذکور بسیار گران است البته بعضی از شرکتهای هواپیمایی با ارائه بورس به تعدادی از داوطلبان این هزینه را تقبل می کنند تا داوطلب پس از فارغ التحصیل در خدمت آنان قرار گیرد. اما در حال حاضر این شرکتها بندرت چنین بورس ها و آزمونهایی را برگزار می کنند و در صورت نیاز به خلبان حرفه ای از فارغ التحصیلان مرکز فنون هوایی که بصورت آزاد آموزش دیده اند استخدام می کنند. گواهینامه صادره از طرف مرکز آموزش فنون هوایی ارزش بین المللی دارد و در خارج از کشور قابل ارائه می باشد.

ادامه تحصیل دختران در رشته خلبانی اگر چه با مشکلات فراوانی رو برو است اما امکان پذیر می باشد، هم اکنون در شهرهای شیراز، تهران، تبریز، اهواز و مشهد مراکز و شعبه هایی برای آموزش خلبانی به دختران وجود دارد، لازم به ذکر است که هنوز اقداماتی در خصوص اشتغال به کار ایشان انجام نپذیرفته است. یک خلبان به لحاظ تنظیم ساعات پرواز در اوقات متفاوت نمیتواند برنامه ریزی دقیقی برای زندگی شخصی خود داشته باشد و بیشتر باید از یک برنامه شناور استفاده نماید بدین گونه که در هر هفته یا هر ماه برنامه پرواز تغییر می کند و چنانچه با این تغییرات آشنا نباشد، در زندگی شخصی دچار مشکل خواهد شد. فرد خلبان میبایست از سلامت جسمی و روحی برخوردار باشد به همین لحاظ تا سن تقریبا 40 سالگی هر سال یکبار و بعد از سن 40 سالگی هر شش ماه یکبار مورد آزمایشات خاص قرار می گیرد.

در کل فرد داوطلب این رشته می بایست به موقعیت حساس و پر مخاطره این رشته توجه و با اطلاعات کافی و کاملی متقاضی این رشته شود.

این را باور کنید که اگر به این رشته علاقه نداشته باشید و فقط به خاطر حقوق و مزایا وارد این رشته شوید دچار مشکل خواهید شد.