استان گُلِستان از استان‌های شمالی ایران است. مرکز این استان گرگان می باشد. نام این منطقه پیش از سده هفتم هجری ولایت گرگان (جرجان) و از سده هفتم تا سال ۱۳۱۶ ولایت اِسترآباد بوده است. گلستان نامی بی‌پیشینه و ابداعی برای این استان است. 

این استان به دلیل جایگاه جغرافیایی ویژه خود از آب و هوای گوناگونی برخوردار است. نزدیک ۱۸ درصد از سطح این استان را جنگل‌ها پوشانده‌اند، اما چرای بی رویه دام‌ها، گسترش زمین‌های کشاورزی، برداشت بی‌رویه از جنگل، آتش‌سوزی و سیلاب‌هایی که در این چند ساله در استان رخ داد، آسیب زیادی به جنگل‌های استان وارد کرده‌ است

.

جاذبه های گردشگری استان گلستان

در شهرستان های مختلف استان گلستان جاذبه های گردشگری بسیاری وجود دارد که لیست آنها بدین شرح می باشد:

1-شهرستان گرگان

موزه گرگان - مدرسه عمادیه - امامزاده نور - مسجد جامع گرگان - پارک جنگلی النگدره - جنگل رنگو - جنگل شصت کلا - باران کوه - آبشار دوقلوی زیارت - آبگرم زیارت - تورنگ تپه - پارک جنگلی ناهار خوران - پارک جنگلی قرق - روستای زیارت - ارتفاعات هزار پیچ - کارونسرای قزلق - روستای چهار باغ.

2- شهرستان گنبد کاوس

بقعه دانشمند امامزاده یحیی بن زید - میل گنبد - بقعه دانشمند - امامزاده یحیی بن زید -خرابه های شهر جرجان - میدان سوار کاری اسبدوانی - سد گلستان - بازارچه مرزی اینچه برون - تالابهای آلماگل،آلاگل،آجی گل - یاریم تپه.

3-شهرستان مینودشت

آبشار لوه - قلعه بوقوتو - چشمه لال - زیارتگاه پیربخش - غار کیارام - پارک ملی گلستان - پارک و جنگل باقرآباد - پارک جنگلی چهل چای یا آق چشمه - موزه حیات وحش پارک ملی- موزه تاریخ طبیعی پارک ملی.

4-شهرستان بندرترکمن

جزیره آشوراده - تالاب گمیشان - اسکله بندرترکمن - پادگان روس ها - قدمگاه بهاء الدین نقش بندی.

5-شهرستان علی آباد کتول

آبشار کبودوال - جنگل زرین گل - امامزاده الازمن - امامزاده ساور کلاته.

6-شهرستان آق قلا

پل آق قلا - سد وشمگیر - تالاب اینچه – گل ‌فشانهای ‌قارنیارق، اینچه، نفتیجه.

7-شهرستان کلاله

زیارتگاه خالد نبی - چشمه زاو -چشمه آق سو - مدرسه و مسجد کریم ایشان - زیارتگاه امام زاده عبدالله - آرامگاه مختوم قلی فراغی.

8-شهرستان بندرگز

اسکله بندرگز - جنگل قل قلی - جنگل باغو - فانوس دریایی - چشمه قل قلی - جر کلباد - امامزاده حبیب الله.

9- شهرستان کردکوی

آبشار دو آب - امامزاده روشن آب - امامزاده چهار کوه - امامزاده هزار منزل - امامزاده النگ - میل رادکان - جاده و پل های شاه عباسی - پارک جنگلی امام رضا (ع) - دهکده توریستی درازنو - دهکده توریستی جهان نما - غار گنج خانه - غار جهان نما - دهکده رادکان و کنداب - خرابه های شهر تاریخی تمیشه.

10- شهرستان آزادشهر

آق امام - پارک شهر.

11- شهرستان رامیان

چشمه نیلبرگ - چشمه سید کلاته - چشمه گل رامیان - ارتفاعات قله ماران - آبشار شیر آباد - غار شیر آباد - گل رامیان له - پارک جنگلی دلند.

در ادامه به شرح برخی از مهمترین تفرجگاه های استان گلستان می پردازیم:

پارک جنگلی نهارخوران

این پارک، از قدیمی ترین تفرجگاه های استان گلستان بوده که در 4 کیلومتری جنوب شهر گرگان واقع شده است. دارای فضای جنگلی در طرفین جاده برای تفرج است و با داشتن آب و هوای مناسب و دامنهﻱ پر شیب جنگلی، مورد استفاده تفرج کنندگان داخلی و خارجی قرار میگیرد. این پارک دارای مهمانسراهای عمومی به ویژه مهمانسراها و کمپ های اقامتی زیبا است.

پارک ملی گلستان

این پارک در 150 کیلومتری شرق گرگان واقع شده است و مساحت آن 91895 هکتار است. پارک ملی گلستان نخستین پارکی است که در ایران عنوان پارک ملی را به خود اختصاص داده است. این پارک با داشتن اقلیم های متفاوت و مناطق زیستی متنوع جنگلی، استپی و چشم اندازها و مناظر متبوع طبیعی از جمله جاذبه های گردشگری استان گلستان محسوب می گردد. اهمیت آن از نظر محققین و دانش پژوهان به لحاظ دست نخوردگی جوامع زیستی، گیاهی و جانوری و اکوسیستم های طبیعی، به عنوان میراث طبیعی و تنوع ژنتیکی بسیار زیاد است.

پارک جنگلی النگ دره

این پارک در جنوب غربی شهر گرگان به فاصله 3 کیلومتری شهر واقع شده است. پارک جنگلی النگ دره در دامنه جنگل های انبوه شمالی از پوشش درختان منحصراً جنگلی برخوردار بوده و رودخانه ای از وسط آن می گذرد.

پارک جنگلی دلند

پارک جنگلی دلند در 11 کیلومتری غرب آزادشهر و در کنار جاده اصلی گرگان - مشهد واقع شده است. این پارک پوشیده از درختان با ارزش جنگل های شمال مانند بلوط، آزاد، افرا و انجیلی است و از امکانات تفرجگاهی مانند آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی و کمپ چوبی برخوردار است.

پارک جنگلی کردکوی

این پارک در 4 کیلومتری جنوب شهر کردکوی واقع شده و مساحت آن 54 هکتار است. از ویژگی های آن داشتن آب و هوای مناسب و نسبتاً خنک در تابستان و همچنین وجود رودخانه پلنگ پا می باشد.

پارک جنگلی قرق

این پارک در 23 کیلومتری شرق گرگان در کنار جاده اصلی ترانزیت واقع شده و مساحت آن 650 هکتار است. بخش اعظم پارک جنگلی قرق در محیط جلگه ای قرار گرفته و دارای امکانات تفرجی است. این پارک محل نگهداری گوزن های بومی جنگل های شمال ایران است.

تالاب های آلاگل، آجی گل و آلما گل

این تالاب ها در 60 کیلومتری شمال گرگان و در نواحی مرزی استان گلستان با کشور ترکمنستان واقع شده است. مساحت آن به ترتیب 2500، 350 و 207 هکتار بوده که به صورت نگینی در صحرا نمایان است. وجود پوشش درختچه های گزونی و چگن در حاشیه این تالاب ها در یک منطقه صحرایی جلوه خاصی را به آن ها بخشیده است. در تمامی فصول به ویژه در فصل زمستان با حضور پرندگان مهاجر از انواع فلامینگوها، قوها، اردک ها، پرستوهای دریایی، غزها باکلان و انواع دیگر پرندگان آبزی و کنار آبزی هیاهوی خاصی به این تالاب ها داده می شود.

سواحل جنوب شرقی دریای خزر

وجود خلیج گرگان با وسعت 68800 هکتار که به طول 5/6 کیلومتر از دریا منفک گردیده از مهمترین محورهای دارای قابلیت توریستی است. سواحل جنوبی و شرقی دریای خزر برخلاف سواحل شمالی آن هیچگاه دوره یخبندان ندارد، لذا پیوسته شرایط جلب توریست داشته و آماده انجام همه گونه ورزش آب است. خلیج گرگان به همراه شبه جزیره میانکاله به عنوان پناهگاه حیات وحش به علت داشتن اهمیت زیستی زیاد یکی از ذخیره گاه های زیست کره در جهان به ثبت رسیده است. جزیره آشوراده نیز یکی از مکان های مهم جلب توریست در ساحل شرقی دریای خزر است. ضمناً این جزیره یکی از مهمترین مراکز خاویار در شمال کشور می باشد.

آبشار کبود وال

این آبشار در 5 کیلومتری جنوب شهر علی آباد در محل تفرجگاه عمومی شهر واقع شده است. این تفرجگاه با داشتن امکاناتی برای جلب توریست، از مهم ترین مکان های تفرجی استان گلستان محسوب می شود.

آبشارهای شیرآباد

آبشارهای شیرآباد در 6 کیلومتری جنوب شهر خان به بین در میان جنگل های انبوه واقع شده اند. این آبشارها 7 عدد و دارای ارتفاع متفاوت می باشند. بلندترین آن ها با ارتفاع قریب به 20 متر در میان پوشش سبز جنگل های پهن برگ قرار دارد و آب با درخشندگی خاصی به صورت پودر وارد استخر پای آبشار می گردد. در بالای آخرین آبشار غار معروفی با جاذبه خاص وجود دارد.

آبشار لوه

این آبشار در گالیکش در فاصله 14 کیلومتری غرب پارک ملی گلستان واقع شده که محل آن در 5 کیلومتری جنوب روستایی به همین نام است. چند آبشار پی در پی در میان جنگل های انبوه پهن برگ منظره بدیعی ایجاد نموده است.

باران کوه

یکی از نقاط بسیار دیدنی و جذاب واقع در جنگل شصت کلاته است که در جنوب شرقی شهر گرگان واقع شده است. آبشار و جنگل باران کوه یکی دیگر از زیبایی های کم نظیر استان گلستان است که در هجده کیلومتری جنوب غربی گرگان و در مسیر رود خانه شصت کلا و پارک جنگلی باران کوه واقع شده است. این آبشار با توجه به جلوه های طبیعی خود و تنوع گونه های گیاهی و انبوه درختان جنگلی، قابلیت توسعه به یک قطب گردشگری و تحقیقاتی را دارا می باشد. ودر تمام فصول سال باران کوه پذیرای مشتاقان طبیعت است. شهرستان گرگان، مرکز استان گلستان در گذشته به استرآباد یا استاره آباد موسوم بود و به عربی نیز جرجان خوانده می شد. این شهرستان دارای اقلیمی بسیار متنوع است و کوه، جنگل، مرتع، صحرا، شوره زار، رودخانه، تالاب و زمین های زراعی را شامل می شود.

گل رامیان

یک استخر طبیعی بیضی شکل است که طول آن 90 متر، عرض آن 80 متر و عمق آن بین 44 تا 80 متر می باشد.گل رامیان در 5 کیلومتری جنوب شهر رامیان واقع شده است. آب آن که از عمق می جوشد به علت داشتن عمق زیاد منظره زیبایی ایجاد نموده است. گل رامیان که در میان جنگل های انبوه پهن برگ به ویژه گونه های با ارزش زربین واقع شده دارای چشم انداز زیبایی است.

چشمه آب گرم زیارت

در 12 کیلومتری جنوب شهر گرگان روستای ییلاقی زیارت واقع شده است که چشمه آب گرم آن یکی از جاذبه های گردشگری شهر گرگان است. بازسازی اخیر آب گرم، آن را قابل بهره گیری عموم نموده است.

مسجد جامع گرگان

این مسجد در بازار سنتی و قدیمی نعلبندان در زمینی به مساحت 1600 متر مربع واقع شده است. بنای اصلی مسجد جامع متعلق به دوره سلجوقی است که از این دوره تنها مناره آجری آن باقی مانده است که دارای کتیبه ای به خط کوفی می باشد. در داخل مسجد بر دیوارهای ایوان غربی آن سنگ نبشته های زیادی نصب شده است. منبر قدیمی و تاریخی آن (که تاریخ سال 859 و تاریخ 1018 ه.ق روی آن حک شده است) در ایوان غربی نگهداری می شود. این مسجد چندین بار مرمت شده است. از جمله در زمان شاه عباس اول (966، 1039 ه.ق) و دوم صفوی.

برج (گنبد) قابوس

برج قابوس یکی از بی نظیرترین یادمان های برجسته معماری ایران در دوره اسلامی است که در شمال شهر گنبد کاووس و در 3 کیلومتری بازمانده شهر قدیم جرجان مرکز حکومت آل زیار قرار دارد. اثر مذکور که بر روی تپه ای به بلندی 15 متر قرار گرفته است به سال 397 ه.ق به عنوان یادمان شمس المعالی قابوس بن وشمگیر ساخته شده است. ارتفاع این برج 55 متر و با احتساب بلندی تپه در مجموع به 70 متر از سطح زمین ارتفاع دارد. به فاصله 3 متر از پائین و حدود 2 متر از پائین قاعده مخروط و بر روی بدنه آجری آن دو ردیف کتیبه آجری به خط کوفی ساده نصب شده است که بانی و تاریخ احداث آن را معرفی می نماید.

برج رادکان

این برج در 24 کیلومتری جنوب کردکوی و بر فراز تپه ای بنا شده که از موقعیت خاص طبیعی برخوردار است. برج مذکور به ارتفاع 37 متر به دستور سپهبد ابوجعفر از شاهزادگان طبرستان و از فرمانروایان آخر سلسله باوندی در زمان زیاریان ساخته شده است. بر بالای این برج کتیبه ای به دو زبان پهلوی و کوفی دیده می شود که استفاده از خط پهلوی راحتی چهار قرن بعد از ورود مسلمانان به این منطقه نشان می دهد.

امامزاده اسحاق (نور)

این امامزاده که به شکل کثیرالاضلاع ساخته شده است، در محله سرچشمه گرگان قرار دارد. این امامزاده دارای تزئینات آجری محراب گچبری و دو لنگه در قدیمی و صندوق چوبی نفیس است که تاریخ 867 ه.ق در روی آن حک شده است. این بنا از بناهای قرن نهم ه.ق است.

امامزاده روشن آباد

بنای امامزاده روشن آباد در حدود 15 کیلومتری بین راه گرگان و کردکوی در نزدیکی روستای سرکلاته شموشک و دو رود محله و در وسط باغ مشجر و قبرستان واقع شده است. این بقعه دارای رواق و حرم چهارگوش و گنبد ساقه دار و مدور است. صندوق روی مرقد دارای تاریخ 879 ه.ق بوده و در دو لنگه نفیس آن نیز به 869 ه.ق است.

آرامگاه مختومقلی فراغی

آرامگاه مختومقلی فراغی شاعر و عارف نامی و یکی از مفاخر فرهنگی کشور در محلی به نام آق تقه یا آق تقای (دشت سفید) بین مراوه تپه و کرند و در 155 کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد کاووس قرار دارد. احداث آرامگاه مختومقلی فراغی متعلق به عصر حاضر می باشد که سبک طرح نقشه آن آمیزه ای از گل وحشی و آلاچیق ترکمنی است.

موزه گرگان

موزه گرگان در اردیبهشت ماه سال 1343 در کاخ سلطنتی واقع در پارک شهر فعلی افتتاح شد و تا سال 1358 دایر بود لکن ساختمان فعلی موزه گرگان در خیابان شهدا و جنب امامزاده عبدالله شهر گرگان قرار دارد. این موزه در سال 1355 به عنوان موزه سنگ قبر افتتاح شد و در بهمن 1367 به صورت موزهﻱ منطقه ای در آمد. موزه گرگان به سه بخش که شامل بخش های باستان شناسی، مردم شناسی و بخش سنگ مزارهایی که به دست آمده از گورستان های قدیمی منطقه می باشد، تقسیم می گردد.

غار کیارام

غار کیارام که در محل به آن غار وسط دل دل می گویند. در روستای فرنگ بخش گالیکش قرار دارد. این غار قدیمی ترین غار مسکونی شناخته شده در استان گلستان است. بر اساس آثار به دست آمده از حفاری های باستان شناسی قدمت این مکان به دوره پارینه سنگی میانه (حدود صد هزار سال قبل از میلاد ( دوره موسترین) می رسد و این غار محل سکونت گروه های شکارچی و جمع آورندگان غذا بوده است که توسط باستان شناس آمریکایی به نام مک بورنی شناسایی و مورد کاوش قرار گرفت

.

جزیره آشوراده

جزیره آشوراده تنها جزیره مسکون دریای خزر در ایران است که در سه کیلومتری غرب بندر ترکمن و در شبه جزیره گرگان واقع است. این جزیره به لحاظ تاریخی از اهمیت بسیاری برخوردار است و در برهه های زمانی مختلف نقش مهمی را در تاریخ ایران و منطقه بازی کرده است.هم اکنون این جزیره به عنوان یک جاذبه گردشگری مهم در شمال ایران مورد استفاده قرار می گیرد.